استفاده از حالت دنده دستی (تیپ ترونیک) + راهنمای استفاده از گیربکس اتوماتیک

در خودروهای اتوماتیک وضعیتی وجود دارد که به راننده این امکان را می دهد که دنده ها را بصورت دستی تعویض نماید این حالت را اصطلاحا تیپ ترونیک می‌نامند . جهت استفاده از این وضعیت در زمان حرکت خودرو و یا در زمان توقف ، دسته دنده را به محل مشخص شده بروی اهرم تعویض دنده حرکت دهید ، برای اضافه کردن دنده ها مثلا تعویض دنده از 2 به 3 دسته دنده را به سمت + فشار دهید و جهت کاهش دنده ها (معکوس) دسته دنده را به سمت – فشار دهید ، نشانگر دنده در صفحه کیلومتر دنده انتخابی شما را نمایش می‌دهد . 

اما چه زمان میتوان از حالت تیپ ترونیک استفاده نمود ! هنگامی که در سراشیبی ها در حال حرکت هستید جهت جلوگیری از داغ شدن دیسک های ترمز ، کاهش مصرف لنت های ترمز و مصرف سوخت می‌توان از دنده سنگین تر استفاده نمود همچنین زمانی که در مسیرهای جاده ای سربالایی که جهت سبقت گیری نیازمند دورهای بالاتر هستید و شتاب بیشتر نیاز دارید و زمانی که در ترافیکهای سنگین که سرعت خودرو دائم از صفر تا 10 کیلومتر متغیر می باشد با قرار دادن گیربکس در دنده 1 میتوان جهت جلوگیری از استهلاک گیربکس از این حالت استفاده کنید .
در نظر داشته باشید که در صورتیکه فراموش کنید دنده را سبکتر کنید (دنده بالاتر) و دور موتور خودرو بالاتر از محدوده تعریف شده قرار گیرد سیستم کنترلی گیربکس ، جهت جلوگیری از آسیب به موتور دنده را تعویض می‌کند . 
با توجه به سوالات متعدد در این زمینه مجدد تکرار می‌کنیم که جهت استفاده از حالت دستی نیازی به توقف کامل خودرو نمی‌باشد و می‌توانید در حین حرکت دنده را از حالت D به دستی و بلعکس حرکت دهید.

نحوه استفاده از گیربکس اتوماتیک و تیپ ترونیک

حالت P (پارک) :

انتخاب این دنده شافت خروجی گیربکس را به طور مکانیکی قفل میکند و از حرکت اتومبیل جلوگیری میکند . این عمل توسط یک چرخ دنده که بر روی شافت خروجی گیربکس نصب شده و یک ضامن پارک وارد چرخ دنده شده و شافت خروجی را قفل میکند انجام میشود. بنابراین حتما این دنده را در زمان ایست کامل اتومبیل استفاده کنید در غیر این صورت میتواند باعث خرابی پرهزینه و حتی خرد شدن گیربکس شود. اگرچه وضعیت پارک ، شافت خروجی را قفل میکند و باعث قفل یا ترمز دوچرخ میگردد. به همین دلیل همیشه برای اطمینان ترمز دستی ماشین را بکشید تا چرخ های عقب ماشین نیز ترمز داشته باشد . کمک دیگر ترمز دستی این است که از فشار آمدن به ضامن پارک جلوگیری میکند و همچنین ، در صورت مستهلک بودن (خلاصی زیاد) و یا تنظیم نبودن آن ،   احتمال اینکه در زمان استارت زدن  و بعد از روشن شدن موتور،  گیربکس به دنده عقب بیفتد ، وجود دارد ،  که در این صورت نیز ترمز دستی از حرکت اتومبیل جلوگیری میکند.

دنده خلاص (N ):

در این صورت نیروی محرکه موتور از چرخ ها توسط گیربکس جدا شده و چرخ ها میتواند آزاد شده از موتور حرکت کنند.  این دنده و دنده پارک تنها حالت ها برای استارت زدن موتور میباشد در صورت خاموش شدن موتور در حین حرکت از این حالت برای استارت زدن و روشن شدن مجدد استفاده میشود.و در حین حرکت میبایست اتومبیل در دنده ی دی باشد.

در پشت چراغ قرمز اتومبیل باز در همان حالت دی میباشد. و خلاص نکنید چون این کار باعث استهلاک گیربکس میشود.

حالت D  (درایو) :

این حالت برای رانندگی به جلو و تعویض تمامی دنده ها به طور اتوماتیک استفاده میشود . تا قبل از سال 1995 اتومبیل ها به سه دنده جلو مجهز بودن و سپس دنده چهار و پنج به آن اضافه شد.

اتومبیل های امروزی مثل تویوتا کمری ، هیوندا ، کیا ، بی ام و سری 3 و 5 و7 گیربکسهای شش دنده به جلو دارند و حتی بنز های مدل بالا به نوع گیربکسهای  هفت دنده جلو مجهز شده اند.

حالت OD  (اور درایو) :

این حالت بر روی اتومبیل‌های با گیربکس‌های با کنترل الکترونیکی اولیه نصب شد. کلید اور درایو به حالت در جاده و بزرگراه ها و در رانندگی داخل شهری مناسب میباشد.

حالت L2:

این حالت ، دنده سنگین اتومبیل های اتوماتیک میباشد که در سراشیبی های طولانی خصوصا در جاده های کوهستانی ( مانند جاده کندوان) مورد استفاده میباشد. در این حالت از موتور برای ترمز کردن استفاده میشود ( ترمز موتور)

زیرا ترمز کردن مکرر باعث گرم شدن لنت های ترمز میشود و خود گرما عامل کاهش اصطحکاک میشود و در نهایت در دمای بالا ترمز عمل نمیکند . در این حالت ، تعویض دنده تا دنده 2 خلاصه میشود که باعث ترمز موتور میشود در بعضی از مدل ها مثل پراید در حالت L2 اتومبیل با دنده دو آغاز به حرکت میکند.  ( همچنین برای رانندگی روی برف و یخ  استفاده میشود )

حالت L1:

این حالت همانند L2  دنده سنگین میباشد اما در این حالت اتومبیل در دنده یک باقی میماند و برای سرعت های کم مورد استفاده دارد.

حالت Tiptronic : تیپ ترونیک

در اتومبیل های تیپ ترونیک ، گیربکس اتومبیل همان گیربکس اتوماتیک می باشد و تفاوت آن در قسمت دسته دنده و برنامه ها کامپیوتر می باشد به این صورت که در قسمت دست دنده سنسوری وجود دارد که وقتی شما دسته دنده را به حالت تیپ ترونیک می برید این سنسور به کامپیوتر گیربکس اطلاع می دهد که که راننده مایل است خودش تعویض دنده را انجام بدهد و به همین دلیل حرکت دادن دسته دنده به تیپ ترونیک در زمان امکان پذیر است اما هنوز فرمانی که شما توسط حرکت دادن دسته دنده می فرستید از طریق کامپیوتر به گیربکس انتقال  می یابد و در صورتی که کامپیوتر متوجه شود که راننده فرمان صحیح را نمی دهند خودش فرمان صحیح را ارسال می کند تا از خرابی و عملکرد نادرست اتومبیل جلوگیری شود برای مثال اگر دنده را راننده عوض نکند و دور موتور به قسمت قرمز (خطرناک) برای موتور برسد خودش دنده را عوض می کند و یا اگر با دنده چهار توقف کنید خودش دنده را به یک پایین می آورد .

کاربرد اول تیپ ترونیک این است که آپشن رانندگی دنده ای را به راننده می دهد اما کار مهم تر آن مهیا کردن دنده سنگین یا ترمز موتوری برای رانندگی طولانی در سراشیبی است که ترمز کردن مداوم می تواند لنت های ترمز را بیش از حد داغ کند و بالا رفتن دمای لنت ترمزها ضریب اصطکاک را پایین می آورد و این عامل باعث عدم ترمز گرفتن کامل می شود و

کلید S : در این حالت کامپیوتر گیربکس برنامه ای را اجرا می کند که باعث می شود دنده های معکوس دیرتر عوض شوند و این عامل باعث افزایش قدرت دنده و تیزرو شدن اتومبیل می شود.

کلید ستاره * : این حالت برای رانندگی در شرایط برف و یخ بوده و باعث می شود حرکت اتومبیل با دنده 2 شروع شود و همچنین با انقال دادن قدرت کمتر به چرخ ها باعث عدم بکسواد و لغزش می گردد .